Current Affairs Section
- Chennai-based aerospace start-up Space Kidz India has unveiled 'Vayuputhra', which is being called India's first electric-powered, zero-emission rocket.
- It is crafted using 3D printing with carbon fiber and biodegradable plastic, contributing to a lightweight and precise structure.
- The battery cost per launch is reportedly just ₹25.
- It is powered by in-house designed brushless DC motors and runs on electricity, making it an eco-friendly alternative to conventional rockets that use solid fuels and produce high emissions.
- It is designed for low-altitude research, capable of reaching an altitude of up to 6 km.
- ਚੇਨਈ ਸਥਿਤ ਏਅਰੋਸਪੇਸ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪ ਸਪੇਸ ਕਿਡਜ਼ ਇੰਡੀਆ ਨੇ 'ਵਾਯੂਪੁੱਤਰ' ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਸੰਚਾਲਿਤ, ਜ਼ੀਰੋ-ਨਿਕਾਸ ਰਾਕੇਟ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
- ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਰਬਨ ਫਾਈਬਰ ਅਤੇ ਬਾਇਓਡੀਗ੍ਰੇਡੇਬਲ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਨਾਲ 3ਡੀ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਸਹੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਪ੍ਰਤੀ ਲਾਂਚ ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਿਰਫ 25 ਰੁਪਏ ਹੈ।
- ਇਹ ਇਨ-ਹਾਊਸ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਬਰੱਸ਼ ਰਹਿਤ ਡੀਸੀ ਮੋਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਨਾਲ ਚਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਰਵਾਇਤੀ ਰਾਕੇਟਾਂ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ-ਅਨੁਕੂਲ ਵਿਕਲਪ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਠੋਸ ਬਾਲਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਿਕਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਇਹ ਘੱਟ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਖੋਜ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।
Category: Science & Tech
- Recent reports, citing ISRO Chairman Dr. V. Narayanan, confirm that Mangalyaan-2 (Mars Orbiter Mission 2) is indeed scheduled for launch in 2030.
- This mission represents a major technological leap for India, as its primary goal is to achieve India's first-ever soft landing on the surface of Mars, which is an extremely difficult feat.
- Legacy - It builds upon the historic success of Mangalyaan-1 (MOM) - 2014, which was a purely orbital mission and made India the first nation in Asia to reach Mars' orbit.
- If successful, India will join an elite club of nations—the United States, China, and the former Soviet Union—that have successfully landed a spacecraft on the Martian surface.
- ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਡਾ ਵੀ ਨਾਰਾਇਣਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਹਾਲ ਹੀ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮੰਗਲਯਾਨ-2 (ਮੰਗਲ ਆਰਬਿਟਰ ਮਿਸ਼ਨ 2) ਅਸਲ ਵਿੱਚ 2030 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ।
- ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਕਨੀਕੀ ਛਲਾਂਗ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਤਵ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਟੀਚਾ ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਾਫਟ ਲੈਂਡਿੰਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਉਪਲਬਧੀ ਹੈ।
- ਵਿਰਾਸਤ - ਇਹ ਮੰਗਲਯਾਨ -1 (ਐਮਓਐਮ) - 2014 ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਫਲਤਾ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਔਰਬਿਟਲ ਮਿਸ਼ਨ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮੰਗਲ ਦੇ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲਾ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਬਣਾਇਆ।
- ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਫਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਇਕ ਕੁਲੀਨ ਕਲੱਬ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਤਾਰਿਆ ਹੈ।
Category: Science & Tech
- Residents and astrophotographers in Bengaluru were able to spot the faint, green glow of the comet for a short period after sunset.
- This was considered a special sighting because it was visible even amidst the city's significant light pollution.
- Comet Lemmon is a non-periodic comet with an orbital period of around 1,350 years, meaning it is a once-in-a-millennium viewing opportunity for most people.
- Discovery: January 2025, Mount Lemmon Observatory, Arizona (U.S.)
- ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਅਤੇ ਐਸਟ੍ਰੋਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਧੂਮਕੇਤੂ ਦੀ ਮੱਧਮ, ਹਰੀ ਚਮਕ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ।
- ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।
- ਧੂਮਕੇਤੂ ਲੇਮਨ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਆਵਰਤੀ ਧੂਮਕੇਤੂ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਔਰਬਿਟਲ ਮਿਆਦ ਲਗਭਗ 1,350 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੇਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੈ।
- ਖੋਜ: ਜਨਵਰੀ 2025, ਮਾਉਂਟ ਲੇਮਨ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ, ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ (ਅਮਰੀਕਾ)
Category: Science & Tech
- Astronomers have recently announced the discovery of the new "super-Earth" exoplanet GJ 251 c, located approximately 18 light-years away from Earth.
- This makes it one of the closest potentially habitable planets discovered so far and a prime target for future study in the search for life beyond our solar system.
- Preliminary data suggests the planet is likely rocky in nature, with a mass about four times greater than Earth’s.
- GJ 251 c is classified as a "super-Earth" because it is larger and more massive than Earth but smaller than gas giants like Neptune
- The exoplanet orbits within its host star's "habitable zone" (or "Goldilocks zone"), the region where conditions could allow liquid water to exist on its surface, provided it has a suitable atmosphere.
- It orbits a red dwarf star named GJ 251, which is cooler and smaller than our Sun.
- ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 18 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਲ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਨਵੇਂ "ਸੁਪਰ-ਅਰਥ" ਐਕਸੋਪਲੈਨੇਟ ਜੀਜੇ 251 ਸੀ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਇਹ ਇਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਖੋਜੇ ਗਏ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਭਾਵੀ ਰਹਿਣ ਯੋਗ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਸੌਰ ਮੰਡਲ ਤੋਂ ਪਰੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਹੈ।
- ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਪੁੰਜ ਧਰਤੀ ਨਾਲੋਂ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।
- ਜੀਜੇ 251 ਸੀ ਨੂੰ "ਸੁਪਰ-ਅਰਥ" ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਧਰਤੀ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ ਪਰ ਨੈਪਚੂਨ ਵਰਗੇ ਗੈਸ ਦੈਂਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਛੋਟਾ ਹੈ
- ਐਕਸੋਪਲੈਨੇਟ ਆਪਣੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਤਾਰੇ ਦੇ "ਰਹਿਣ ਯੋਗ ਜ਼ੋਨ" (ਜਾਂ "ਗੋਲਡੀਲੌਕਸ ਜ਼ੋਨ") ਦੇ ਅੰਦਰ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਖੇਤਰ ਜਿੱਥੇ ਹਾਲਤਾਂ ਤਰਲ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਢੁਕਵਾਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਹੋਵੇ।
- ਇਹ ਜੀਜੇ 251 ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਲਾਲ ਬੌਣੇ ਤਾਰੇ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਨਾਲੋਂ ਠੰਡਾ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਹੈ।
Category: Science & Tech
- ICAR–National Institute of Animal Nutrition and Physiology (NIANP) in Bengaluru has developed CRYODIL, India's first egg yolk-free semen preservation solution for buffalo breeding.
- This breakthrough offers a safer, more affordable, and longer-lasting alternative to traditional methods that use egg yolk.
- CRYODIL is a ready-to-use semen extender designed specifically for buffaloes.
- It has a shelf life of up to 18 months when refrigerated, significantly longer than the few hours of shelf life for egg yolk-based solutions.
- Because it is egg yolk-free, CRYODIL eliminates the risk of microbial contamination that can be associated with traditional methods.
- CRYODIL is cheaper to produce than conventional egg yolk-based extenders.
- ਬੰਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਆਈਸੀਏਆਰ-ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਐਨੀਮਲ ਨਿਊਟ੍ਰੀਸ਼ਨ ਐਂਡ ਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀ (ਐਨਆਈਏਐਨਪੀ) ਨੇ ਮੱਝਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਡੇ ਦੀ ਜ਼ਰਦੀ-ਮੁਕਤ ਵੀਰਜ ਸੰਭਾਲ ਹੱਲ ਕ੍ਰਾਇਓਡਿਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਇਹ ਸਫਲਤਾ ਰਵਾਇਤੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਵਧੇਰੇ ਕਿਫਾਇਤੀ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਵਿਕਲਪ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਅੰਡੇ ਦੀ ਜ਼ਰਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ.
- ਕ੍ਰਾਇਓਡਿਲ ਇੱਕ ਵਰਤਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀਮਨ ਐਕਸਟੈਂਡਰ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੱਝਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
- ਜਦੋਂ ਫਰਿੱਜ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦੀ ਸ਼ੈਲਫ ਲਾਈਫ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅੰਡੇ ਦੀ ਜ਼ਰਦੀ-ਅਧਾਰਤ ਘੋਲਾਂ ਲਈ ਸ਼ੈਲਫ ਲਾਈਫ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਲੰਬਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ.
- ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅੰਡੇ ਦੀ ਜ਼ਰਦੀ-ਮੁਕਤ ਹੈ, ਕ੍ਰਾਇਓਡਿਲ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲ ਗੰਦਗੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ.
- ਕ੍ਰਾਇਓਡਿਲ ਰਵਾਇਤੀ ਅੰਡੇ ਦੀ ਜ਼ਰਦੀ-ਅਧਾਰਤ ਐਕਸਟੈਂਡਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਸਸਤਾ ਹੈ.
Category: Science & Tech
- It will enhancing secure, real-time communication for the Indian Navy, Air Force, and Army.
- It is intended to replace the aging GSAT-7 satellite, also known as Rukmini, which has been in operation since 2013.
- Launch Vehicle: LVM-3, also used for Chandrayaan-3 (2023) and will perform its fifth operational flight (LVM3-M5) for this mission.
- Wide coverage: Indian Ocean to East Africa and Southeast Asia.
- Weight: ~4,400 kg — ISRO’s heaviest communication satellite.
- Features: Encrypted, anti-jamming, frequency-hopping system.
- ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ, ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਸੈਨਾ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗਾ।
- ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪੁਰਾਣੇ ਜੀਸੈਟ-7 ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੁਕਮਣੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ 2013 ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
- ਲਾਂਚ ਵਾਹਨ: LVM-3, ਚੰਦਰਯਾਨ-3 (2023) ਲਈ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪੰਜਵੀਂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਉਡਾਣ (LVM3-M5) ਕਰੇਗਾ।
- ਵਿਆਪਕ ਕਵਰੇਜ: ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਤੋਂ ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ.
- ਭਾਰ: ~ 4,400 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ - ਇਸਰੋ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਸੰਚਾਰ ਉਪਗ੍ਰਹਿ.
- ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ: ਐਨਕ੍ਰਿਪਟਡ, ਐਂਟੀ-ਜੈਮਿੰਗ, ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ-ਹੋਪਿੰਗ ਸਿਸਟਮ.
Category: Science & Tech
- The facility, commissioned in September 2025, is located at the Indian Institute of Technology Madras (IIT-M) Research Park, where Agnikul was first incubated.
- The new site integrates every stage of production—design, simulation, 3D printing, post-processing, and testing—under one roof.
- This milestone follows Agnikul's historic launch in May 2024 of the Agnibaan rocket, which was powered by the world's first single-piece, 3D-printed semi-cryogenic engine.
- ਸਤੰਬਰ 2025 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਮਦਰਾਸ (ਆਈਆਈਟੀ-ਐਮ) ਰਿਸਰਚ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਅਗਨੀਕੁਲ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
- ਨਵੀਂ ਸਾਈਟ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਹਰ ਪੜਾਅ - ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ, 3D ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ, ਪੋਸਟ-ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਟੈਸਟਿੰਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛੱਤ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ.
- ਇਹ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਮਈ 2024 ਵਿੱਚ ਅਗਨੀਬਾਨ ਰਾਕੇਟ ਦੇ ਅਗਨੀਕੁਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਲਾਂਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਿੰਗਲ-ਪੀਸ, 3ਡੀ-ਪ੍ਰਿੰਟਿਡ ਸੈਮੀ-ਕ੍ਰਾਇਓਜੈਨਿਕ ਇੰਜਣ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
Category: Science & Tech